W dniu 15 lipca 2016 r. weszły w życie przepisy, wprowadzające tzw. „klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania”. Celem wprowadzenia klauzuli jest przeciwdziałanie dokonywaniu czynności prawnych, które nie mają gospodarczego uzasadnienia, a których głównym celem jest pomniejszenie obciążeń podatkowych.
Zgodnie z art. 119 a ust. 1 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa”) czynność prawna nie będzie skutkowała osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli została dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej – „klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania”.Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie znajdzie jednak zastosowania, jeżeli suma korzyści podatkowych, osiągniętych przez podmiot z tytułu czynności nie przekroczy w okresie rozliczeniowym 100.000 zł, a w przypadku podatków, które nie są rozliczane okresowo – jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności nie przekroczy 100 000 zł (art. 119 b § 1 pkt. 1 ustawy). W/w klauzula nie będzie także stosowana do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych (art. 119 b § 1 pkt. 4 ustawy). Podatnik chcąc upewnić się, że w jego sytuacji prawnej klauzula nie znajdzie zastosowania, będzie mógł wystąpić z wnioskiem do ministra właściwego dla finansów publicznych o wydanie tzw. opinii zabezpieczającej (art. 119 w § 1 ustawy). Wniosek może dotyczyć czynności planowanej, rozpoczętej lub dokonanej. Minister właściwy do spraw finansów będzie badał, czy dana czynność została lub też zostanie podjęta przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej. Minister wyda opinię, jeżeli w sprawie nie znajdzie zastosowania klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.Wniosek o wydanie opinii podlega jednakże opłacie w wysokości 20.000 zł, którą należy uiścić 7 dni od daty złożenia wniosku (art. 119 zc § 1 ustawy).
W przypadku unikania przez podatnika opodatkowania minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie mógł wszcząć postępowanie podatkowe (art. 119g § 1 ustawy). Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w toku postępowania, zasięgnąć opinii Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania (art. 119 h § 1 ustawy). W/w Rada jest nowym organem, którego zadaniem jest opiniowanie zasadności zastosowania art. 119a ustawy w indywidualnych sprawach. Rada powoływana jest przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na czteroletnią kadencję (art. 119n ustawy).
Wybrane bieżące orzecznictwo
Prawo spółek: składanie rezygnacji przez członka zarządu
„Czy przy składaniu przez członka zarządu oświadczenia woli o rezygnacji z pełnienia tej funkcji spółka kapitałowa, w razie braku odmiennego postanowienia umownego (statutowego), jest reprezentowana przez jednego członka zarządu lub prokurenta (art. 205 § 2 oraz art. 373 § 2 k.s.h.), radę nadzorczą lub pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia akcjonariuszy (art. 210 § 1 oraz art. 379 § 1 k.s.h.), przez organ uprawniony do powoływania członków zarządu, czy – w braku rady nadzorczej – przez zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) „Oświadczenie członka zarządu spółki kapitałowej o rezygnacji z tej funkcji jest składane – z wyjątkiem przewidzianym w art. 210 § 2 i art. 379 § 2 k.s.h. – spółce reprezentowanej w tym zakresie zgodnie z art. 205 § 2 lub 373 § 2 k.s.h.”(oświadczenie powinno być złożone co najmniej jednemu członkowi zarządu lub prokurentowi. W przypadku, gdy osoba zamierzającą złożyć rezygnację jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu, oświadczenie o rezygnacji powinno być w tym przypadku przekazane spółce pod adresem zarządu lub pod adresem do doręczeń).Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r., sygn. akt: III CZP 89/15
Prawo spółek: składanie rezygnacji z funkcji likwidatora spółki
Nie jest skuteczne oświadczenie woli jedynego likwidatora spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji o rezygnacji z pełnionej funkcji złożone jedynemu wspólnikowi tej spółki.Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2016 r., sygn. akt: III CZP 30/16
Prawo rodzinne: zaskarżanie postanowienia o podziale majątku wspólnego
„Czy pominięcie w postanowieniu o podziale majątku wspólnego, mimo zgłoszenia żądania, orzeczenia w przedmiocie ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym uprawnia uczestnika postępowania do wniesienia apelacji od tego rozstrzygnięcia, czy tylko do złożenia wniosku o uzupełnienie postanowienia?” „Uczestnik postępowania może zaskarżyć apelacją postanowienie w sprawie o podział majątku wspólnego także wtedy, gdy sąd nie zamieści w nim wyodrębnionego redakcyjnie rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym”.Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2016 r., sygn. akt: III CZP 6/16
Prawo karne: status pokrzywdzonego w przypadku przestępstwa oszustwa
W sytuacji wypłaty środków z rachunku bankowego przez osobę nieuprawnioną, działającą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, która doprowadziła do wypłaty środków pieniężnych z konta przez wprowadzenie w błąd przedstawiciela banku, pokrzywdzonym nie jest tylko bank, ale jest nim także posiadacz tego rachunku, W konsekwencji będzie on uprawniony do wniesienia aktu oskarżenia w trybie art. 55 §1 k.p.k.Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. akt: I KZP 3/16