Bezumowne korzystanie z nieruchomości pod stację transformatorową; pierwotna podstawa umiejscowienia stacji; urządzenia energetyczne; przeniesienie urządzenia energetycznego; granice ochrony prawa własności; służebność przesyłu; bezumowne korzystanie z cudzej rzeczy – wynagrodzenie za korzystanie z powierzchni budynku; żądanie przeniesienia urządzenia energetycznego a nadużycie prawa podmiotowego; żądanie przeniesienia urządzenia energetycznego a nadużycie prawa podmiotowego; prawo energetyczne
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie I Wydział Cywilny
z dnia 22 marca 2016 roku,
sygn.akt I ACa 849/15
Nadużycie prawa podmiotowego poprzez żądanie wydania pomieszczeń zajmowanych przez zakład energetyczny
Należy podzielić zaprezentowane przez Sąd Okręgowy stanowisko co do nadużycia prawa podmiotowego w zakresie zgłoszonego żądania wydania pomieszczeń zajmowanych przez zakład energetyczny w pałacu powoda. Z jednej strony przedsiębiorstwo energetyczne obciąża wynikający z art. 7 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, jak również wynikający z art. ust. 1 obowiązek utrzymania zdolności urządzeń i instalacji do realizacji zaopatrzenia w energię. W zakresie budynku (…) obowiązek wynikający z art. 4 ust. 1 realizowany jest poprzez zlokalizowaną w tym budynku stację transformatorową (…). Co więcej ta stacja transformatorowa w pierwszej kolejności zabezpiecza potrzeby energetyczne budynku, w którym jest zlokalizowana.
W przypadku uwzględnienia żądania eksmisyjnego i nałożonego przez pracodawcę na zakład energetyczny obowiązku umożliwienia realizacji obowiązku zaopatrzenia w energię, koniecznym byłoby podjęcie działań w stosunku do innych podmiotów (właścicieli okolicznych nieruchomości) w celu ulokowania na ich terenach stacji transformatorowej, której podstawowym zadaniem będzie zapewnienie dostawy energii elektrycznej do budynku powoda (art. 5 k.c.).
Zasada odpłatności korzystania z prawa własności; służebność przesyłu
Jakkolwiek żądanie nakazania wydania pomieszczenia zajmowanego na potrzeby stacji transformatowej powinno być uznane jako nadużycie prawa podmiotowego, to trudno znaleźć podobną argumentację w zakresie żądania zapłaty w związku z bezumownym korzystaniem z tych pomieszczeń.
Przedstawiony w tym zakresie wywód Sądu I instancji nie może być uznany za przekonywujący, w szczególności przy zważeniu, iż jednej ze stron przesyłanie energii elektrycznej na rzecz powoda odbywa się w sposób odpłatny, zaś z drugiej, stacja transformatorowa wykorzystywana jest także przy realizacji innych celów – przede wszystkim jako zapewnienie rezerwy w zasilaniu okolicznych budynków.
Należy zwrócić uwagę, że z dniem 3 sierpnia 2008 r. do obrotu prawnego wprowadzono służebność przesyłu. Zgodnie z art. 3052 § 1 k.c. jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Uznać zatem należy, iż obecnie istnieje możliwość wykonywania przesyłu na podstawie stosownej służebności, przy czym w razie sporu zakład energetyczny (ale także właściciel nieruchomości – zgodnie z art. 3052 § 2 k.c.) domagać się może ustanowienia tej służebności przed sądem.
Podkreślenia wymaga, iż służebność przesyłu jest co do zasady odpłatna. Wprowadzenie jako zasady odpłatności korzystania ze służebności przesyłu tym bardziej czyni wątpliwym rozważania Sądu I instancji co do nadużycia prawa podmiotowego w zakresie domagania się zapłaty za faktycznie realizowany przesył. Tym samym należy uznać powyższe zarzuty apelacji za zasadne i prowadzące do zmiany zaskakrżonego wyroku.
